Uitgangspunt

Risiconemers lijken een bijna oncontroleerbare drang te hebben om verder te gaan dan de vastgestelde limieten. Ze zijn niet op hun gemak bij comfort; ze leven op de rand van hun competentie. Ze lijken gedwongen om zichzelf te plaatsen in situaties waarin ze niet weten wat de uitkomst zal zijn. Ze accepteren verwarring, onzekerheid en de hogere risico’s op mislukking als onderdeel van het normale (leer)proces en ze leren tegenslagen zien als interessant, uitdagend en mogelijkheden tot groei. Verantwoordelijke risiconemers gedragen zich echter niet impulsief. Hun risico’s zijn weldoordacht. Ze maken gebruik van kennis uit het verleden, zijn attent op de gevolgen en hebben een goed getraind gevoel van wat passend is. Ze weten dat niet alle risico’s de moeite waard zijn om te nemen.

Risiconemers zou je kunnen indelen in twee categorieën: zij die het risico als een onderneming zien en zij die het als avontuur zien.

Het ondernemingsdeel van risico’s nemen kan worden beschreven in termen van wat een durfkapitalist doet. Wanneer een persoon wordt benaderd om het risico te nemen om in een nieuw bedrijf te investeren, zal die de markt bekijken, nagaan hoe goed de ideeën zijn geanalyseerd en de economische projecties bestuderen. Als er uiteindelijk besloten wordt het risico te nemen, is het een doordachte beslissing.

Het avontuurlijke deel van het nemen van risico’s kan worden beschreven door de ervaringen van Project Adventure. In deze situatie is er een spontaniteit, een bereidheid om een kans te nemen in het moment. Nogmaals, een persoon zal de kans alleen nemen als ervaringen suggereren dat de actie niet levensbedreigend zal zijn of dat hij gelooft dat groepsondersteuning hem zal beschermen tegen schade (bijvoorbeeld bij het bungeejumpen eerst het touw, je gewicht en de afstand controleren voor je de sprong waagt.).

Uiteindelijk leren mensen van dergelijk risicovol gedrag, dat ze veel meer kunnen dan ze aanvankelijk hadden gedacht. Het nemen van risico’s kan alleen geleerd worden door herhaalde ervaringen. Het is vaak een kruising tussen intuïtie, voortbouwen op kennis uit het verleden, streven naar nauwkeurigheid en precisie en een gevoel om nieuwe uitdagingen aan te gaan.

Wanneer mensen geen risico nemen, missen ze kansen. Sommige leerlingen lijken terughoudend in het nemen van risico’s. Ze weerhouden zich van iets nieuws leren en nieuwe vriendschappen maken omdat hun angst om te falen veel groter is dan hun verlangen naar avontuur. Ze worden versterkt door de innerlijke stem die zegt: “Als je het niet probeert, kan je het ook niet fout hebben”, of “Als je het probeert en je hebt het fout, dan kom je dom over”. De andere stem, Meer van deze habitdie zou kunnen zeggen “Als je het niet probeert, zul je het nooit weten”, zit gevangen in angst en wantrouwen. Deze leerlingen zijn meer geïnteresseerd in de vraag of hun antwoord juist is of niet dan dat ze worden uitgedaagd door het proces om het antwoord te vinden. Ze zijn niet in staat om een proces van probleem oplossen te ondergaan waarbij het antwoord in de loop der tijd gevonden zal worden. Ze voelen zich niet op hun gemak in dubbelzinnige situaties. In plaats van twijfel hebben ze behoefte aan zekerheid.

Leerlinggedrag

Hoewel leerlingen leren om hun impulsen te managen, zien we tegelijkertijd dat ze ook nieuwe dingen proberen te laten zien in hun werk. Misschien schrijven ze voor het eerst een dialoog in hun verhalen, of gebruiken ze humor om iets duidelijk te maken. Je hoort ze uitspraken doen als:

• “Misschien heb ik het mis maar, ……”
• “Ik weet dat hier niet precies om gevraagd wordt maar, ……”

Leerlingen die oefenen om verantwoorde risico’s te nemen, laten een bereidheid zien om nieuwe strategieën, technieken of ideeën te proberen. Ze verkennen nieuwe kunstvormen, willen experimenteren met verschillende effecten. Ze zijn bereid om een nieuwe hypothese te testen, zelfs als ze zich sceptisch voelen. In een groep zeggen ze vaak dingen als:

• “Laten we het proberen!”
• “Wat is het ergste dat er kan gebeuren? We zullen er altijd van leren!”

Bron: Habits of Mind Nederland