Tom is in de pen geklommen en heeft een verhaal over een herder gebruikt om de waarde van de Habits of Mind duidelijk te maken. Het verhaal leent zich er ook uitstekend voor om in de klas als casus te gebruiken en zo het probleemoplossend vermogen van de leerlingen te stimuleren. Kunnen zij de herder helpen? Het verhaal lees je hier: De herder die niet tellen kon.

De herder die niet tellen kon

Onlangs hoorde ik een fantastisch verhaal dat mij tot denken aanzette en waarbij het belang van de Habits of Mind voor mij opnieuw duidelijk werd. In het noorden van Namibië woonde een herder met een behoorlijke kudde schapen. Deze herder kon echter niet tellen. Lastig als je herder bent, lijkt me. Om ’s avonds toch te weten of alle schapen weer in het nachtverblijf terug waren, had hij iets bedacht. In een buideltje dat hij bij zich droeg, had hij evenveel steentjes verzameld als dat hij schapen had. Bij terugkomst op zijn erf stopte hij telkens wanneer een schaap passeerde, een steentje terug in het buideltje en wist zo of hij evenveel schapen mee terug had genomen als waar hij ’s ochtends mee vertrokken was. De reden dat hij niet kon tellen is verrassend: de moedertaal van de herder bevatte simpelweg geen telwoorden. De herder had, innovatief als mensen zijn wanneer problemen opgelost moeten worden, een manier gevonden om toch te tellen. Ik vroeg mij af hoe het ontbreken van de simpele telwoorden, de herder zou beperken in het effectief doen van zijn werk. Al fantaserend liet ik enkele situaties door mijn hoofd flitsen waarbij het handig is om tafels of deeltafels te beheersen als herder. Hoe verdeel ik het voer eerlijk over mijn schapen? Hoeveel stallen moet ik bouwen nu er 13 schapen drachtig zijn? Oei! Zei ik nou dertien…dat kan ik dan dus niet denken…Lastig! Wat als de woorden niet bestaan? In dit geval werden ondanks de afwezigheid van telwoorden de schapen “geteld”. Maar wat is er allemaal niet mogelijk? Zou het simpelweg ontbreken van woorden invloed hebben? Hier werd voor mij andermaal de kracht van taal op zo’n eenvoudige manier duidelijk. Toen ik 5 jaar geleden de Habits of Mind “ontdekte” werd ik door eenzelfde gevoel gegrepen. De habits of mind zijn 16 denkgewoonten die je kunt gebruiken om problemen op te lossen. Net als het tellen van de herder, gebruiken we de habits of mind allemaal al. Ga maar na:

• Doorzetten
• Managen van impulsen
• Flexibel denken
• Denken over denken
• Verzamel gegevens met al je zintuigen
• Luisteren met begrip en empathie
• Problemen herkennen en vragen stellen
• Reageren met verwondering en ontzag

• Openstaan voor continu leren
• Gevoel voor humor
• Nemen van verantwoorde risico’s
• Geleerde toepassen in nieuwe situaties
• Creëren innoveren, verbeelden
• Samen denken
• Communiceren met helderheid en precisie
• Streven naar nauwkeurigheid en precisie

Alleen al het bestaan van de taal van de Habits of Mind is dus al een zege! Een eenvoudige maar krachtige taal waar niets aan veranderd hoeft te worden. Wat als de taal van de Habits
of Mind niet zou bestaan zoals de telwoorden er niet voor de herder bestonden? Wat is er dan allemaal niet mogelijk? Verdieping, zou mijn antwoord zijn. De habits moeten benoemd
worden om ze te kunnen herkennen, herkennen om er mee te kunnen oefenen, oefenen om er beter in te worden en erover denken om ze te gaan waarderen. Allemaal mogelijk omdat
de taal bestaat. Laten we er gebruik van maken!