Geobserveerd in het echte leven

Habits of Mind zijn niet een goed idee waar grondlegger Art Costa op heeft zitten broeden. Het zijn geen bedachte oplossingen voor problemen. Het is zelfs geen theorie. Habits of Mind zijn en worden geobserveerd in het echte leven. Het destilleren van 16 intelligente gedragingen uit probleemoplossende gedragingen is zinvol geweest. We kunnen putten uit decennia practice based evidence. En met deze 16 Habits of Mind kunnen we specifieker duiden waarom het iemand wel of niet is gelukt succesvol een probleem  op te lossen. Daarnaast hebben we met de 16 Habits of Mind een taal om groeimindset berichten uit te zenden. Habits of Mind slechts als groei- en leertaal gebruiken, is een slecht idee. De impact hiervan is minimaal. Alle uitingen die slechts op dit idee zijn gebaseerd zoals postertjes of speciaal ontwikkelde groeimindsetuitspraken zullen daarom weinig tot geen impact hebben. De vraag die we onszelf moeten stellen om wel tot het goede idee te komen, zou moeten zijn: Als we weten wat de succesvolle gedragingen zijn waardoor mensen hun uitdagingen en problemen doorbreken, hoe worden we daar dan beter in? Hierover heb ik goed en slecht nieuws.  

Disclaimer: geen quick fix

Het slechte nieuws is dat Habits of Mind geen quick fix zijn en al helemaal geen one-size-fits-all aanpak; HoM zijn geen generieke vaardigheden. Het zijn überhaupt geen vaardigheden. Vaardigheden zijn mentale of fysieke handelingen. Habits of Mind bevatten vaardigheden, maar zijn veel meer dan dat. Ze bevatten naast vaardigheden bijvoorbeeld ook strategieën en kennis. Deze strategieën en kennis hangen sterk af van de contexten in jouw eigen omgeving en zijn alleen al daarom variërend per persoon. Ook is het voor Habits of Mind belangrijk dat we een antenne ontwikkelen die ons vertelt waar en wanneer deze HoM helpend is en wanneer juist niet. Habits of Mind zijn niet generiek omdat ze niet voor eenieder dezelfde inhoud hebben, ze zijn ook niet generiek omdat ze in verschillende contexten een verschillende verschijningsvorm hebben. Doorzetten ziet er in verschillende  contexten heel verschillend uit. De benodigde vaardigheden kunnen zelfs sterk verschillen. Echter, het intelligente gedrag heeft dezelfde blauwdruk. Voor doorzetten zou dat zoiets kunnen zijn: bij een repeterende, relatief eenvoudige taak waarvan je weet hoe het moet en dat er geen ontkomen aan is, zoek ik afleiding zodat ik de taak tot het einde volhoud. 

Niet droog te oefenen maar cultiveren

Het goede nieuws is dat we relatief weinig nodig hebben om aan de slag te gaan. Sterker nog, iedere leerkracht is al op weg. Iedere leerkracht vraagt op momenten om doorzettingsvermogen, flexibel denken, luisteren met begrip en empathie en ga zo maar door. Iedere leerkracht herkent in het lijstje van 16, de gedragingen die hun leerlingen beter zullen maken in het oplossen van hun problemen. Hun problemen zijn het perfecte speelveld. En die problemen zijn talloos en automatisch “op niveau”. Op niveau omdat, als het niet in de zone van de naaste ontwikkeling had gelegen, het geen probleem was geweest. Problemen zijn dus het ideale uitgangspunt voor het verbeteren van Habits of Mind. We hebben dus geen methode nodig waarin we droog oefenen met oneigenlijke problemen. (Dit kan wel bij de introductie van Habits of Mind) Ook minder ontwikkelde executieve functies* kunnen onderdeel van het probleem zijn en worden door de focus op het probleem en het daarbij horende probleemoplossend gedrag, binnen de focus op probleem/HoM aanpak, versterkt. Deze aanpak past geen methode. We noemen het cultiveren en dit overstijgt de disciplines en vakgebieden op school. Deze aanpak past geen geheel voorgekauwd materiaal. Deze Cruijffiaanse uitdrukking vat het mooi samen: “Je gaat het pas zien als je het doorhebt”. Investeer daarom aan de voorkant. Zorg dat je het goed doorhebt. Pinterest-postertjes maken nooit het verschil. Het zien en door hebben wel. 

En daar helpen we jou en je team graag bij. Meer leren? Een eerste stap maken met Habits of Mind? Neem voor ons scholingsaanbod contact op: info@habitsofmind.nl   

Tom Witjes

*(De vraag is of onderontwikkelde EF bestaan. Deze hersenfuncties ontwikkelen zich o.a. door de contexten waarin een kind zich begeeft, de context tussen thuis en school zou ook wel eens wat discrapantie kunnen opleveren)