“Meester, mag ik mijn Hanzekwartet nu in kleur afdrukken?” Jara uit groep 6 had een paar dagen hard gewerkt aan een kwartet over de Hanze. Ze was al een keer langs geweest met de vraag of ik het door haar gedeelde document wilde bekijken. Ze kon niet wachten op mijn feedback zodat ze haar kwartet kon verbeteren. De feedback had ze verwerkt dus het kwartet was weer een stukje beter geworden. Ik moest het oordeel vellen of het goed genoeg was om uitgeprint te worden. En dat voelde niet goed. Want, waar gaat het eigenlijk om als je iets afdrukt dat voor anderen bestemd is? Wat een ander gaat lezen of in dit geval mee gaat spelen? Welke Habit of Mind is cruciaal? 

Zonder te oordelen, nam ik Jara mee naar de poster waar de Habits of Mind op afgebeeld staan. 16 intelligente gedragingen die je nodig hebt om problemen de baas te zijn. “Jara, jouw kwartet maak je zodat anderen ermee kunnen spelen dus is streven naar nauwkeurigheid en precisie, cruciaal. Dat heb je gedaan door een ander, in dit geval mij, feedback te vragen en dat is heel slim om te doen. Ik heb geen nieuwe feedback voor je maar ben misschien wel blind voor bepaalde foutjes die er nog inzetten. Zou je nog iets kunnen doen om er zeker van te zijn dat je het kunt afdrukken?” Hierbij vraag ik eigenlijk of ze een nieuwe strategie kan bedenken voor streven naar nauwkeurigheid en precisie. “Ik kan nog iemand anders vragen mijn werk te bekijken”, zei Jara. “Oh, wie zou je daar voor willen vragen dan?” vroeg ik. Het antwoord verraste mij compleet. Na even nadenken noemde ze een klasgenoot uit groep 8 waarmee ze nauwelijks omgaat of samenwerkt. Een klasgenoot die zich geregeld met andermans zaakjes bemoeit, op alle slakken zout legt en ongezouten kritiek levert, gevraagd en ongevraagd! Maar dit was op dit moment heel nuttig voor Jara en dat wist ze! Na het oordeel van haar klasgenoot heb ik Jara niet meer gezien. Wel het, in kleur uitgeprinte, perfect vormgeven, kwartetspel. Oordeel en toestemming van de meester waren niet meer nodig. Ze had er alles aan gedaan om te streven naar nauwkeurigheid en precisie. 

Hoe anders was het een week eerder toen een leerling uit groep 8 een klassenkrant had gemaakt. Ook hij vroeg of hij iets in kleur mocht afdrukken. Op de vraag of hij al iemand om feedback had gevraagd antwoordde hij dat hij het zelf al heel vaak heel goed had doorgelezen. Na een gesprekje over dat als je iets voor publicatie maakt, je moet streven naar nauwkeurigheid en precisie, deelde hij mij schoorvoetend het bestand. Dit werk was, om het mild uit te drukken, nog een heel grove schets. Hoofdletters en punten ontbraken, grammaticaal was het nog zeer wankel en laten we het maar niet hebben over de nieuwswaardigheid van de stukjes…(en ik begrijp best dat het in deze krant niet hoeft te gaan over geopolitieke issues) Alle feedback werd gepareerd met smoesjes en geja-maar, alle problemen en uitdagingen in het maken van een krant werden vakkundig ontweken. 

Bij hem eerst maar eens de focus op het verschil in de soorten uitdagingen, de focus op het leerproces en het ervaren van de groei die hij maakt door in de inspanning(tijden energie aan de juiste dingen te besteden). Menigeen zal in de gedragingen van deze leerling een fixed mindset herkennen waarbij men er opvattingen op nahoudt, die beperkend zijn om te groeien. Inderdaad neigt deze leerling naar de meer fixed zijde van het mindset continuum. Hem leren over mindset zal echter geen effect hebben. Mindset is het geloof dat ontstaan is en waarvoor door de leerling heel veel “bewijs” is verzameld in de loop van de tijd. Nu is het zaak dat deze leerling gaat ervaren dat groei mogelijk is door de juiste inspanning. DAT zal zijn groeimindset beïnvloeden.  

Terug naar het Hanzekwartet. De kritische klasgenoot kreeg ook nog even “de beurt”. Met hem ging ik ook even voor de poster met de 16 icoontjes van de Habits of Mind staan. Hij vertelde me dat hij zijn best had gedaan maar dat hij teleurgesteld moest vaststellen dat er niks was aan te merken op het kwartetspel van Jara! Toen ik hem uitlegde waarom hij voor de taak was gevraagd, moest hij lachen. “Ja, dat klopt wel.” “Ik zoek altijd de fouten ergens in.” Dat was een mooie aanleiding om daar eens van gedachten over te wisselen. Want altijd in alle situaties streven naar nauwkeurigheid bij een ander..is nou ook weer niet zo heel slim om te doen!

Tom Witjes