De term Habits of Mind is lastig te vertalen. In het Engels bestaat het synoniem dispositions, maar daar kom je in het Nederlands ook niet verder mee. Het woord ‘denkgewoonten’ komt in de buurt, maar dit woord is helaas niet terug te vinden in de woordenboeken. Wij kiezen er daarom voor om de term goed uit te leggen.

Wat zijn Habits of Mind niet?

De Habits of Mind zijn geen soft skills of niet-cognitieve vaardigheden. Simpelweg omdat het strikt genomen geen vaardigheden zijn. De Habits of Mind zijn veel te ingewikkeld om als vaardigheid door het leven te gaan, zo zien we ook in deze opsomming: een compositie van veel persoonlijke-, leer-, denkvaardigheden, attitudes, signalen, routines, strategieën en ervaringen. Als we naar de uitleg van OECD kijken komen Habits of Mind meer in de buurt van competenties:

“De term vaardigheden en competenties zijn niet tegen elkaar in te wisselen. Vaardigheden gebruiken we om aan te geven dat het gaat om complexe motorische en/of cognitieve handeling, behendig en nauwkeurig uitgevoerd. Terwijl de term competentie duidt op een complexe samenhang/systeem tussen cognitieve vaardigheden, gedrag en andere niet-cognitieve vaardigheden.”

Ook al komt de terminologie deels overeen met de 21e -eeuwse vaardigheden, zijn de Habits of Mind om bovengenoemde reden dit zeker niet. Daarnaast is de herkomst en didactiek verschillend. Daar waarbij onderwijskundigen en het bedrijfsleven zich heeft gebogen over de vraag welke vaardigheden werknemers in de 21e eeuw nodig hebben om succesvol te zijn, heeft Art Costa succesvolle gedragingen gedestilleerd uit het gedrag van succesvolle mensen in vele bedrijfstakken. De 21e -eeuwse vaardigheden lijken vooral nog gekoppeld te worden aan thema’s, terwijl Habits of Mind een aanpak geniet om ze te cultiveren, versterken, verinnerlijken en uit te breiden.

Wat zijn de Habits of Mind dan wel?

Zoals gezegd komt de term competenties in de buurt. Met het nuance verschil, dat een competentie het omschreven succesvolle intelligente gedrag is en de Habits of Mind de verinnerlijking daarvan zijn.

Een Habit of Mind is daarom als je hand uitsteken:

Ben je in staat je hand op commando (van jezelf of een ander) uit te steken, dan bezit je de vaardigheid van de hand uitsteken.

Maar oefen je:

Wil je afslaan naar rechts? Kijk eerst over je rechterschouder om te zien of er niemand naast je loopt. Steek dan je hand uit en maak een kleine bocht naar rechts. Wil je afslaan naar links? Kijk eerst over je linkerschouder en laat verkeer dat met jou op dezelfde weg is voorgaan. Steek dan je hand uit en maak een grote bocht naar links.

Dan ben je met je verkeerscompetentie de hand uitsteken aan het werk. Tel maar eens uit hoeveel vaardigheden deze competentie al bestaat. Het gaat niet enkel over het uitsteken van je hand. Je moet de situatie inschatten, verschillende handelingen opvolgen en kunnen aanpassen als dat nodig is.

Pas als je de competentie: de hand uitsteken verinnerlijkt hebt, hem als een intelligente gewoonte uitvoert, is de competentie het waardevolst en is het als een Habit of Mind!