Daar stond ze, Femke. Met haar werkboekje in haar hand en haar verwachtingsvolle blik was ze aan mijn bureau komen staan voor “het oordeel” van de meester. Tijdens een moment waarop mijn klas zelfstandig aan het werk was, was ik aan mijn bureau gaan zitten. De laatste voorbereiding voor een volgende les, wat nakijken. Niet iedere leerling kwam zoals Femke met schrift of werkboek langs. Er waren er bij, die na het zetten van de laatste punt niet wisten hoe snel ze hun schrift in de inleverbak moesten krijgen. Zo niet Femke. Zij kwam vaak even langs om haar onberispelijke werk te tonen. Onberispelijk in netheid, er moest vaak wel wat gecorrigeerd worden. Het kwam Femke op z’n zachts gezegd niet aanwaaien. De check van de leerkracht was vaak nodig om misconcepten te ontrafelen en het juiste spoor te vinden. Met de routine om even langs te komen, haalde Femke zich altijd meer werk op haar hals dan haar klasgenoten, maar dit leek haar niet te deren. Zelf worstelde ik met feedback geven. Ik wilde graag positief zijn, complimenten geven, zorgen dat Femke ondanks dat er vaak een tweede of derde poging nodig was, toch positief bleef terwijl ik eerlijk moest zijn dat het werk dat ze toonde nog niet goed was. De modus die we vonden was niet mijn verdienste, Femke had een bepaalde houding ten aanzien van leren die veel mogelijk maakte. Zij was het toonbeeld van een growth mindset avant la lettre! En dit ondanks de vele ontmoedigingen die je als

leerling zou kunnen ervaren als eerste pogingen niet direct raak zijn; extra (verplichte) instructie, langere verwerking, en wat te denken van wat de weerspiegeling zou moeten zijn van de ontwikkeling van een leerling: het rapport. Deze deed indertijd zeker geen recht. En nog zullen rapporten cognitieve prestaties, cognitieve ontwikkeling, niet-cognitieve prestaties en niet-cognitieve ontwikkeling, moeilijk in kaart kunnen brengen. In het persoonlijke stukje tekst kon ik nog iets kwijt. Bij Femke zal er zeker een aanmoediging hebben gestaan om vooral zo door te gaan omdat mijn gevoel zei dat Femke ‘er wel zou komen…. ‘

Tegenover het portret van Femke, het portret van Willem. Willem was een leerling die het op z’n zachts gezegd, wel kwam aanwaaien. Een leerling die toentertijd een A plus leerling werd genoemd. Willem viel in de klas nauwelijks op. Hij deed keurig mee aan de instructies, maakte de opdrachten, keek het na (hetgeen in bijna alle gevallen overbodig was en hij wist dat). Willem vond het niet prettig om de beurt te krijgen. En ach, waarom zou ik daar niet een beetje rekening mee houden? Hij laat z’n beheersing toch wel in zijn werk en toetsen zien. Daar kreeg hij jaar in jaar uit zijn complimenten voor. Wat curieus was dat Willem, wanneer hij klaar was met z’n werk, hij verveeld met z’n armen over elkaar achter zijn lege tafeltje bleef zitten. Uiteraard was er voldoende uitdaging voor handen, maar wat we ook probeerden, Willem liet stoïcijns weten geen interesse te hebben. Ook Willems rapport deed nauwelijks recht aan wat mijn bevindingen waren. De A plussen, negens en tienen deden vermoeden dat het om een voorbeeldige leerling ging. En ook zijn inzet en werkhouding waren ruim voldoende voor het werk dat nodig was voor hem om de doelen te halen. Toch zei mijn gevoel dat Willem het nog wel eens heel moeilijk zou kunnen krijgen in het vervolg van zijn (school-)loopbaan.

Wat had ik graag handvatten gehad om deze leerlingen te helpen bij het ontwikkelingen van gedrag dat ze succes zal opleveren. Wat had ik m’n leerlingen graag het leerlandschap geschetst. Wat had ik ze graag geleerd dat er Habits of Mind bestaan en ze begeleid deze te versterken. Wat had ik ze graag geleerd te reflecteren op hun eigen ontwikkeling en ze geholpen richting te bepalen. Wat had ik ze graag meer eigenaar gemaakt van hun leerproces, leider van hun eigen leerexpeditie.

Onlangs kreeg ik via LinkedIn een connectieverzoek. Van Femke. Uiteraard accepteerde ik deze direct. Nieuwsgierig doorliep ik de stappen die Femke sindsdien gezet heeft en hebben we wat bijgekletst. Tevreden kon ik weer concluderen: “Die Femke, die komt er wel…”

Ben jij op zoek naar mogelijkheden eigenaarschap bij je leerlingen te vergroten? En naar manieren om ook de niet-cognitieve kant die aandacht te geven die het verdient? Neem dan contact met ons op voor ons aanbod.