Zoals we de populaire term curling-ouders of pamper-ouders kennen, behoedt Art Costa (grondlegger van de Habits of Mind) de onderwijzer voor een soortgelijk gedrag in het onderwijs met de uitspraak: ‘Stop doing it for them’.

Tom schreef er een blog over, terugdenkend aan zijn eerste wildkampeer avontuur.  .

Stop doing it for them

Ik moest onlangs weer denken aan een gebeurtenis, jaren geleden, tijdens ons eerste wild kampeer avontuur in Noorwegen. Met weinig ervaring zochten we toen nog niet de gebieden op waar we dagen kunnen rondtrekken zonder mensen tegen te komen. Tijdens een van de tochten die we maakten, kwamen we een vader met zijn zoontje tegen. Aan de uitrusting te zien, zouden zij ook een nachtje van huis zijn. Tijdens de pauze die ze hadden ingelast, genoot vader van het weer en scherpte de jongen een stok aan met een mes. We begroetten elkaar en vervolgden onze tocht. Het simpele tafereeltje had op ons beiden indruk gemaakt. Hoe tof is het dat ze hier de kinderen al op zo’n jonge leeftijd meenemen op avontuur. Maar ook: Was die jongen niet wat jong voor een mes? We schatten hem een jaar of 5. En, waar zouden zij hun tentje neerzetten? Zoals gezegd, onervaren als we waren, was dat voor ons toen een hele uitdaging. In deze uitdaging slaagden we, al ben ik blij dat we tegenwoordig beter slagen…(moerassige ondergrond is niet ideaal om je tentje op te zetten).

De volgende ochtend, met een ervaring rijker, vervolgden wij ons pad. Niet veel later passeerden we de tent van de avonturiers die wij een dag eerder hadden gegroet. Zij hadden hun tent gewoon langs het pad gezet! Niet volgens de regels van de Noorse wandelvereniging, maar gezien ons gestuntel op sompige ondergrond, geen gek idee! Leermoment voor ons. We besloten nog tot een ommetje voordat we richting onze auto zouden afdalen. Zo kon het zijn dat we de vader en zijn zoontje een derde keer troffen. Na de gebruikelijk begroeting werd ons duidelijk dat vader en zoon gestrand waren in hun avontuur. De jongen had zich tijdens deze pauze bezeerd met z’n mes. Tijdens het aanscherpen van zijn stok schoot zijn mes door en sneed hij zichzelf in zijn bovenbeen. Wat opviel is hoe weinig paniek er was. Vader de rust zelve, stelde zijn zoon gerust en zorgde ervoor dat de jongen even met zijn moeder kon bellen. Ik was uiteraard benieuwd hoe het ongeluk had kunnen gebeuren. Waarom had deze jongen beschikking over een mes? Zoiets kun je dan verwachten toch? De vader vertelde ons dat het niet ongebruikelijk is in Noorwegen dat een kind met 4 jaar zijn eerste mes krijgt. Van het formaat dat bij een kind past maar wel vlijmscherp! Vervolgens, vertelde de vader, leer je het kind hiermee omgaan. Oefenen dus. Daar horen ongelukjes als deze bij. De reactie op een snee is daarom meer in de trant van: “Dat is een mooie snee die je daar hebt, wordt vast een mooi litteken”. Zelfs op de kleuterschool werden er stokken aangescherpt en zaten de kinderen elkaar met hun zelfgemaakte speren achterna volgens de vader. Na geruststelling van zijn moeder, bleek de jongen in staat om zelf verder te lopen en was verdere hulp niet nodig. Later die vakantie was ik minder verbaasd toen een 12-jarige bij z’n vader een groot mes uit de keuken wegkaapte waar hij een stuk hout mee ging bewerken. Deze vader bevestigde weer de gedachte hierachter: je moet ze ermee leren ermee omgaan.

Helaas zijn steekincidenten bij ons in Nederland de laatste tijd vaker in het nieuws dan ons lief is. De reactie van burgermeesters en politiek lijkt logisch: verbod op het dragen van messen. Maar zou het kunnen zijn dat dit een probleem is waarvan de oplossing niet direct zichtbaar is? Zou het kunnen dat dit zo’n probleem is waarbij we weloverwogen onze Habits of Mind moeten langsgaan om te komen tot een oplossing die niet slechts voor de bühne is, maar doel heeft om het probleem echt op te lossen? Kijkend naar Noorwegen moet het ook anders kunnen dan verbieden. En ja, ik weet dat Noorwegen een heel ander land is dan Nederland. Ik denk ook niet dat er kleuters met speren op onze schoolpleintjes moeten rondrennen. Maar of de juf/meester/papa/mama nou het appeltje moet snijden…..