Stel je eens voor dat het toepassen van Habits of Mind een artificial intelligence (AI) zou zijn. In je brein zijn alle habits geprogrammeerd en een zelflerend algoritme zorgt ervoor dat je ze steeds beter kan inzetten. Nou zijn wij mensen geen computers – en dat is maar goed ook, computers zullen de mens voorlopig niet verslaan in passie, creativiteit, empathie en emoties – maar een gewoonte maken van goede gedragingen en constant in de ‘leermodus’ staan is zeker niet verkeerd.

Zelflerende algoritmes
Als we verder inzoomen op AI, dan is er een opvallend verschil met HoM. Wij pleiten ervoor om bewust te handelen, daar waar een algoritme er juist voor is bedoeld om dingen te automatiseren. Toch is de vanzelfsprekendheid van het zelfleren waarop een algoritme is gebouwd, een intelligente gedraging die de mens ook vaker – zo niet altijd – zou moeten toepassen. Feedback is daarvan een cruciaal onderdeel, zoals blijkt uit het volgende voorbeeld van de chatbots.

Chatbots
Je kent het wel, de chatfunctie op een website die je gebruikt om meer over een product te weten te komen, of om een klacht te melden. Deze chatbots zijn geautomatiseerde gesprekspartners en worden steeds vaker ingezet om klantenservice-afdelingen te ontlasten, bijvoorbeeld door zelfstandig veelgestelde vragen te beantwoorden. Maar om de chatbots ‘slimmer’ te laten worden, zijn er mensen nodig die ‘foute’ en ‘goede’ gesprekken definiëren en zo het algoritme, de reacties van de chatbot, dus verbeteren. Op die manier ‘leert’ de chatbot om niet opnieuw dezelfde fout te maken en wordt het patroon dat de bot herkent steeds geavanceerder. Dat lijkt misschien zelflerend, maar er zijn continu mensen bezig met het geven van deze feedback. Zonder deze mensen, wordt de bot dus niet slimmer.

Data verzamelen
Met de Habits of Mind is het net zo. Iedereen gebruikt ze, bewust of onbewust, in meer of mindere mate. Maar waar het echt om draait is het beter leren gebruiken van die habits. Om ze goed te kunnen inzetten, vraagt dit om een bewuste actie vooraf, tijdens en achteraf. Welke zet je in? En wanneer is dat geschikt en wanneer niet? Welke strategie gebruik je daarbij? Werkte het goed, of zou je het de volgende keer anders doen? Je verzamelt constant data –in mensentaal zeggen we feedback – die je vertellen hoe je het nog beter kan doen.

Het verzamelen van die data en het bijstellen van je acties is een tweede natuur geworden, misschien zelfs wel een artificial intelligence? Zo ben je constant aan het leren, je innerlijke kompas aan het bijstellen tot een mooi zelflerend algoritme die je helpt problemen op te lossen en complexere uitdagingen aan te gaan.

Rinke Huisman